បណ្ឌិត អាំង ជូលាន ថ្លែងបន្តថា ស្នាដៃរបស់មហាក្សត្រនៅក្នុងសម័យកាលនោះ មិនមែនមានត្រឹមតែនៅតំបន់ប្រាសាទព្រះវិហារប៉ុណ្ណោះទេ គឺមានរហូតទៅដល់ លពបុរី, ភិម័យ និងតំបន់ដទៃទៀតក្នុងទឹកដីថៃបច្ចុប្បន្នផងដែរ។
ប្រាសាទល្អវិចិត្រមួយនេះត្រូវអ្នកស្រាវជ្រាវឲ្យដឹងថា បានសាងឡើងនៅក្នុងអំឡុងសម័យអង្គរ។
ឯកសារស្ថាបត្យកម្មប្រាសាទបុរាណខ្មែរ ប្រាសាទព្រះវិហាររបស់បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ មីសែល ត្រាណេ បោះពុម្ពឆ្នាំ២០០៨ បានកត់ត្រាថា ការសាងសង់នៃប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារនេះ ត្រូវបានផ្ដើមឡើងដោយព្រះរាជបញ្ជារបស់ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរមួយព្រះអង្គ គឺព្រះបាទ យសោវរ្ម័នទី១ ដែលគ្រងរាជ្យពីឆ្នាំ៨៨៩ ដល់ឆ្នាំ៩០០ នៃគ្រិស្តសករាជ។ ព្រះអង្គជាព្រះស្ថាបនិកទីក្រុង យសោធរបុរៈ ឬទីក្រុងអង្គរនៅសៀមរាបសព្វថ្ងៃ។
ឯកសារដដែលបន្តថា ប្រាសាទព្រះវិហារត្រូវបានស្ថាបនាបង្ហើយតាមព្រះរាជបំណងរបស់ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី១ ដែលសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១០០២ ដល់ឆ្នាំ១០៥០ នៃគ្រិស្តសករាជ ដោយព្រះបរមគ្រូរបស់ព្រះរាជាខ្មែរអង្គនេះ ឈ្មោះថា ព្រាហ្មណ៍ទិវាករបណ្ឌិត។ ព្រះបរមគ្រូទិវារកបណ្ឌិត គឺជាគ្រូបាធ្យាយ និងជាទីប្រឹក្សាចាស់ទុំជាងគេម្នាក់ មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះល្បីល្បាញ ដែលបានបម្រើរាជការតាំងតែពីសម័យជីតារបស់ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី១ មកម្ល៉េះ។ រីឯព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័នទី២ ដែលបានសោយរាជ្យពីឆ្នាំ១១១៣ ដល់ក្រោយឆ្នាំ១១៤៥ នៃគ្រិស្តសករាជ ព្រះអង្គក៏បានសាងសង់បន្ថែមលើទម្រចាស់ដែរ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកសិលាចារឹកនៅសាកលវិទ្យាល័យ ភូមិន្ទភ្នំពេញ អនុបណ្ឌិត យាង វីរបុត្រ ឲ្យដឹងបន្ថែមថា ទាំងលក្ខណៈសំណង់ប្រាសាទ ទាំងអត្ថបទសិលាចារឹកដែលបានកត់ត្រាទុក និងដានប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរ ដែលស្ដីពីរាជវង្សានុវង្សនៃមហាក្សត្រ ដែលបានគ្រប់គ្រងប្រទេសនាពេលនោះ ជាភស្តុតាងបង្ហាញឲ្យឃើញថា សុទ្ធតែជាស្នាដៃខ្មែរទាំងអស់។
ឯកសាររបស់បណ្ឌិតសាស្ត្រាចារ្យ មីសែល ត្រាណេ ដដែល ឲ្យដឹងទៀតថា ព្រះវិហារជាប្រាសាទដ៏ធំធេងអស្ចារ្យគួរឲ្យស្ញប់ស្ញែងក្រៃលែង ប្រកបដោយកម្រិតបច្ចេកទេសសាងសង់ និងវិចិត្រសិល្បៈក្បូរក្បាច់រចនាល្អប្រណីត ដែលត្រូវបានសាងឡើងលើសំណង់ប្រាសាទចាស់ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយដល់ព្រះតេជបារមីរបស់ព្រះស្រីសិខារេស្វរៈ ឬអាទិទេពនៃកំពូលភ្នំ។ ព្រះស្រីសិខារេស្វរៈ បានប្រសូតចេញពីព្រះដ្រេស្វរៈ ឬ ភទ្រេស្វរៈ ដែលជាព្រះនាមមួយទៀតរបស់ព្រះសិវៈ តំណាងដោយព្រះសិវៈលិង្គ។
ឯកសារដដែលឲ្យដឹងទៀតថា ខ្លឹមសារសិលាចារឹកនៃប្រាសាទភ្នំព្រះវិហារ បានបញ្ជាក់ផងដែរថា បូជនីយដ្ឋានដ៏បវរដែលស្ថិតលើកំពូលភ្នំនេះ ត្រូវបន្តការសាងសង់នៅឆ្នាំ១០២៤ ហើយក្នុងឱកាសដ៏មហាអ៊ឹកធឹកនេះ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ បានយាងព្រះដ្រេស្វារៈ នៃទីក្រុងលិង្គបុរៈ ឲ្យយាងមកប្រថាប់នៅលើកំពូលភ្នំដ៏ស័ក្ដិសិទ្ធិនេះ ដើម្បីបីបាច់ថែរក្សាទឹកដីខ្មែរឲ្យបានគង់វង្ស និងសម្បូរសប្បាយដូចជំនាន់មុនៗ។
ទាំងនេះសឲ្យឃើញថា ព្រះស្រីសិខារេស្វរៈ គឺជាព្រះអាទិទេពកំពូលថែរក្សានគរខ្មែរទាំងមូលនាសម័យមហាអង្គរ។ ដោយហេតុនេះហើយបានជាកាលពីអតីត ព្រះរាជាខ្មែរគ្រប់អង្គរមែងយាងទៅកាន់ប្រាសាទព្រះវិហារ ប្រារព្ធពិធីគោរពបូជាចំពោះព្រះអាទិទេពខាងលើ ដើម្បីនិរន្តរភាពរបស់ខ្មែរ និងពូជសាសន៍ខ្មែរ៕
No comments:
Post a Comment